Rijksdriehoekscoördinaten

Heb jij je ooit afgevraagd hoe posities in Nederland worden bepaald? In deze blog zal ik kort wat vertellen over het Rijksdriehoeknet. Dit net wordt vaak gebruikt om de posities van locaties in Nederland te bepalen. In de 16e eeuw begon het allemaal met de wiskundige Snellius. Die deed als eerste een driehoeksmeting door te kijken naar diverse kerktorens. Door steeds meer kerktorens in te meten, is het rijksdriehoeknet uiteindelijk verdicht naar zo’n 5600 punten (bron: kadaster.nl).

Het rijksdriehoeksstelsel heet officieel het Stelsel van de Rijksdriehoeksmeting. Als referentiepunt is gekozen de Onze Lieve Vrouwentoren in Amersfoort, zie onderstaande figuur (bron: wikipedia.nl). Dit punt heeft de coördinaat x=155, y=463 gekregen.

Als je het 0,0 punt zou bepalen, dan zou je in een akker op 120 km ten zuidoosten van Parijs uitkomen. Vanuit hier is heel Nederland te beschrijven. Bijv. Maastricht ligt op x=177,y=317 en Groningen op x=237, y=581. Wat val je op? De x-coördinaten zijn, waar je je ook bevind in Nederland, altijd kleiner dan de y-coördinaten. Dit voorkomt fouten. Een overzicht zie je in onderstaande figuur (bron: kadaster.nl):

De grap is dat de huidige oorsprong helemaal niet 120 km ten zuidoosten van Parijs was gelegen, maar eerst de kerktoren van de Onze Lieve Vrouwentoren in Amersfoort. Dit is pas veranderd in 1968, omdat er regelmatig fouten werden gemaakt met negatieve coördinaten, en de x- en y-coördinaten werden ook soms wel eens verwisseld (bron: GPS-systeem.nl). Het geheel werd zodanig verschoven dat de toren “mooie” (gehele) coördinaten kreeg, van x=155, y=463.

Het RD-stelsel wordt alleen in Europees Nederland gebruikt. Hoe sluit dit systeem aan op andere coördinatensystemen? Hoe koppel je het bijv. aan Gps-coördinaten? Daar is een bepaald rekensysteem voor nodig.

Je moet je realiseren dat Nederland beweegt. Dat betekent dat de plaats van Nederland niet constant is. Er is daarom een omrekenmethoden of transformatie nodig. Het aantal jaren wordt een nieuwe omrekening gepubliceerd, die rekening houdt met de verschuiving. De meest recente versie is RDNAPTRANS2018. Deze methode zet RD-coördinaten om naar het Europees Terrestrisch Referentiesysteem (ETRS).

Wil jij meer weten of coördinaten of transformaties? Wacht niet maar meldt je snel aan voor een bijles wiskunde bij Les bij DaVinci. Kijk op www.lesbijdavinci.nl voor meer informatie.